Zonneblaasjes worden veroorzaakt door zonneallergie en steken voor veel mensen de kop op wanneer de zon na een lange winter eindelijk weer eens hoog in de lucht schittert en de temperaturen gestaag oplopen.

Zonneblaasjes als gevolg van een zonneallergie komen naar schatting vaker bij vrouwen voor dan bij mannen en ontwikkelt zich vaak tussen de 20 en 40 jaar. Bij kinderen komt een zonneallergie eigenlijk nauwelijks voor. De verschijnselen zijn vaak het heftigst aan het einde van de lente en het begin van de zomer. Gedurende de zomer kan gewenning optreden en zijn de verschijnselen milder of geheel afwezig. Ze zijn namelijk goed te behandelen en een heftige reactie op de zon kun je ook prima voorkomen. Voor enkele mensen is dat echter niet het geval en zij zullen zo veel mogelijk uit het (zon)licht moeten blijven.

Wat zijn zonneblaasjes en hoe ontstaan ze?

Zonneblaasjes zijn bultjes die ontstaan nadat je in de zon hebt gezeten. Deze bultjes zijn vaak warm, ze jeuken en ze kunnen gaan schilferen. Als je last hebt van zonneblaasjes na blootstelling aan de zon, dan heb je waarschijnlijk een zonneallergie. Zonneallergie is een overgevoelige reactie van de huid op zonlicht, meer specifiek op ultraviolette straling (UV-straling).

De zon produceert onzichtbare stralen, ultraviolet-A (UVA) en ultraviolet-B (UVB). Deze stralen kunnen de huid beschadigen. Zelfs op bewolkte dagen bereiken deze UVA en UVB stralen de aarde en kunnen ze beschadigingen van de huid veroorzaken. Ultraviolet-C straling (UVC) is de krachtigste en schadelijkste vorm van UV-straling, maar deze wordt door de ozonlaag tegengehouden.

Zonnebrand en zonneallergie

Te veel zon kan zonnebrand veroorzaken, de huid textuur veranderen en in het ergste geval huidkanker veroorzaken. Zonnebrand is een aandoening die optreedt wanneer de hoeveelheid blootstelling aan zonlicht of een andere bron van ultraviolet licht het beschermende vermogen van pigment van het lichaam (melanine) om de huid te beschermen overschrijdt. UVB-straling speelt de grootste rol bij zonnebrand.

Bij de meeste mensen verbrandt de huid bij voldoende blootstelling aan ultraviolette straling. Maar voor sommige mensen geldt dat ze bijzonder snel verbranden of gemakkelijk overdreven reacties van de huid op zonlicht ontwikkelen. Deze aandoening heet lichtgevoeligheid, in de volksmond ook wel zonneallergie genoemd. In tegenstelling tot zonnebrand, speelt bij zonneallergie de UVA-straling de grootste rol.

Zonneblaasjes als reactie

Mensen met een zonneallergie hebben een immunologische reactie op (zon)licht. Deze reactie verschilt van persoon tot persoon, maar kan zich bijvoorbeeld uiten in vlekken, blaren, zonneblaasjes, jeuk of huidirritatie. Typerend voor zonneallergie is dat alleen de aan het (zon)licht blootgestelde delen van de huid een reactie vertonen.

Deze reacties van de huid treden ongeveer 24-48 uur na (een te lange) blootstelling aan ultraviolet (zon)licht op. Maar als je een zeer gevoelige huid hebt, kunnen zonneblaasjes ook al optreden bij de minste of geringste blootstelling aan UV-licht. Sommige mensen met lichtgevoeligheid kunnen ook een reactie krijgen door het gebruik van een zonnebank of zelfs door blootstelling aan het licht van een gloeilamp of TL-verlichting.

Oorzaken zonneallergie

Een zonneallergie is dus een overgevoelige reactie van je huid op (zon)licht. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een primaire zonneallergie, waarbij de reactieverschijnselen en symptomen puur door overgevoeligheid voor de zon komen. Het is nog niet precies bekend waarom sommige mensen een zonneallergie hebben en anderen niet, maar mogelijk speelt aanleg het het huidtype hierbij een rol. Mensen met een lichtere huid hebben bijvoorbeeld vaker last van zonneallergie dan mensen met een donkere huidskleur.

Maar er bestaat ook een secundaire zonneallergie, ook wel fotoallergie genoemd. Hierbij wordt de allergie veroorzaakt in combinatie met een chemische stof, medicijnen zoals sommige antibiotica, pijnstillers, middelen tegen jeuk of plastabletten, cosmetische crèmes, planten en kruiden. Ook kunnen auto-immuunziekten zoals systemische lupus erythematosus (SLE) of porfyrie – een stofwisselingsziekte die soms erfelijk is – de oorzaak zijn van de zonneallergie.

Vormen van zonneallergie

De meest voorkomende vorm van zonneallergie is polymorfe lichteruptie (PMLE). De term ‘polymorf’ verwijst naar het feit dat de uitslag veel verschillende vormen kan aannemen, onder invloed van (zon)licht (‘lichteruptie’). Een veel voorkomende vorm van PMLE veroorzaakt roze of rode vlekken op de armen. Ook andere gebieden, zoals het gezicht, de benen en de borst kunnen worden aangetast. Soms ontstaat ook zonneblaasjes en -blaren. Deze uitslag brandt of jeukt vaak en kan meerdere dagen aanhouden.

Actinische prurigo is een erfelijke vorm van PMLE en komt voornamelijk voor bij mensen van Amerikaans-Indiaanse afkomst en Midden- en Zuid-Amerikaanse achtergrond. De symptomen zijn meestal intenser dan die van PMLE en ze beginnen ook vaak eerder, tijdens de kindertijd of adolescentie. Vaak hebben verschillende generaties van dezelfde familie last van erfelijke PMLE.

Bij fotoallergische uitbarsting wordt de huidreactie veroorzaakt door het effect van zonlicht in combinatie met een chemische stof in bijvoorbeeld zonnebrandmiddelen, parfum, cosmetica of een geneesmiddel, zoals antibiotica. Maar ook planten en kruiden kunnen deze allergische reactie veroorzaken.

Zonne-urticaria is een vorm van zonneallergie die netelroos veroorzaakt (grote, jeukende, rode bultjes) op de aan zonlicht blootgestelde huid. Het is een zeldzame aandoening die het vaakst jonge vrouwen treft.